Er zijn twee typen MER-en: voor projecten is er het project-milieueffectrapport (project-MER) en voor plannen en programma’s is er het plan-milieueffectrapport (plan-MER).
Een project-MER is verplicht bij projecten (van een bepaalde omvang) die zijn genoemd in Bijlage V van het Omgevingsbesluit. In welke gevallen (boven welke drempels) je een project-MER moet opstellen staat in kolom 2 van Bijlage V. Het relevante besluit voor de project-MER staat in kolom 4. Zit het project onder deze ‘drempels’ dan geldt de project-mer-beoordelingsplicht. Zie hiervoor het onderdeel ‘Wat is een mer-beoordeling?’. Om te bepalen of er sprake is van project-mer-(beoordeling)verplichtingen kan gebruikgemaakt worden van de mer-scan van IPLO. De memorie van toelichting op het Omgevingsbesluit bevat een toelichting op de projecten die in het Omgevingsbesluit bijlage V zijn opgenomen.
De lijst met projecten in het Omgevingsbesluit bijlage V komen voort uit Europa. De lijst is gebaseerd op bijlage I en II van de Europese richtlijn mer voor projecten. De Europese Commissie heeft een guidance waarin de interpratie van deze projecten is na te slaan.
Een plan-MER moet worden opgesteld voor kaderstellende plannen en programma’s, zoals omgevingsvisies, programma’s en omgevingsplannen die kaders stellen voor toekomstige projecten uit Bijlage V van het Omgevingsbesluit. Ook moet een plan-MER worden opgesteld als bij een plan mogelijk significante negatieve effecten optreden voor Natura-2000-gebieden en hiervoor een passende beoordeling moet worden opgesteld. In sommige gevallen mag er een plan-mer-beoordeling worden uitgevoerd. Zie hiervoor het onderdeel ‘Wat is een mer-beoordeling?’.
Volg als hulpmiddel het beslisschema van IPLO om te bepalen of je een plan-MER of plan-mer-beoordeling moet uitvoeren. Ook kun je gebruikmaken van de mer-scan van IPLO om te bepalen of er sprake is van kaderstelling voor toekomstige projecten uit Bijlage V van het Omgevingsbesluit en daardoor van plan-mer-(beoordeling)verplichtingen.
De regels voor de milieueffectrapportage (mer) staan in afdeling 16.4 van de Omgevingswet en de uitwerking ervan staat in hoofdstuk 11 van het Omgevingsbesluit. De mer vindt zijn oorsprong in Europese regelgeving. Namelijk de Europese mer-richtlijn voor projecten en de Smb-richtlijn voor plannen en programma’s.
De volgende bronnen vormen een handvat om te bepalen wanneer een milieueffectrapport moet worden opgesteld.